Wijkteams (€ 240.000 nadelig)
De naamgeving van de taakvelden in de programma’s volgt het landelijke Iv3-voorschrift. Dit is een standaard naamgeving die niet altijd direct past bij de werkzaamheden die in Aalsmeer uitgevoerd worden. Zo is landelijk de naamgeving wijkteams voorgeschreven, terwijl Aalsmeer geen specifieke wijkteams kent.
AA-claims
Besteding POK (parlementaire ondervragingscommissie kinderopvang) middelen Sociaal Domein (nadeel lasten € 126.500 in 2022 en € 142.500 in 2023)
In de reactie van het kabinet van 15 januari 2021 op het rapport ‘Ongekend onrecht’ van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) is toegelicht dat naast de hersteloperatie voor getroffen ouders en kinderen, ook maatregelen nodig zijn die structureel tot brede verbeteringen in beleid en uitvoering moeten leiden.
Onderdeel hiervan is het versterken van de dienstverlening bij alle onderdelen van de overheid, waaronder de gemeenten. Het kabinet heeft besloten voor het versterken van de dienstverlening bij gemeenten en het extra ondersteunen van mensen in kwetsbare posities voor de periode tot en met 2027 landelijk € 150 miljoen per jaar beschikbaar te stellen. Het Rijk kan zich voorstellen dat de transitie niet in deze periode kan worden voltooid en zal daarom vroegtijdig met de VNG het gesprek aangaan over de periode na 2027.
Vanuit de commissie POK en de VNG zijn de volgende lijnen meegegeven waarlangs de gelden besteed kunnen worden:
1. Impuls integraal werken in het sociaal domein, inclusief systeemleren: ‘lerende uitvoeringspraktijk’;
2. Versterking uitvoeringscapaciteit wijkteams;
3. Robuust rechtsbeschermingssysteem.
De besteding richt zich voor 2022 en 2023 op luisteren waar behoefte ligt bij de door het VNG beoogde doelgroep, integraal werken, leren en mogelijkheden van cliëntondersteuning verder te onderzoeken, de capaciteit voor het Sociaal loket tijdelijk versterken, om integraal werken en leren te versterken en het doorvoeren van mogelijkheden om de digitale dienstverlening lokaal te versterken. In de jaren daarna kan verder richting gegeven worden aan de besteding van de POK gelden op basis van uitkomsten uit de uitgevoerde onderzoeken.
Tegenover deze extra uitgaven staan extra inkomsten die ontvangen worden vanuit de rijksoverheid. Deze extra inkomsten worden bijgeraamd als baten in programma 8.
Onvermijdelijk/onuitstelbaar
Vroegsignalering, continueren inzet Jeugdhulpverlening (JHV) en extra tijdelijke inzet JHV door corona (nadeel lasten € 88.000 in 2022 en € 67.000 in 2023)
Vroegsignalering: de pilot vroegsignalering en vroeginterventie loopt van oktober 2021 t/m december 2022. Een jeugdhulpverlener gaat op regelmatige basis langs op de VE groepen bij de kinderdagopvang. Doel hiervan is problematiek vroegtijdig signaleren en ondervangen. Door inzet van de jeugdhulpverlener wordt specialistische jeugdzorg zo veel mogelijk voorkomen. Hierdoor heeft het kind meer kans op een regulier schooltraject en wordt zwaardere zorg voorkomen.
Continueren huidige inzet op jeugdhulpverlening, die reeds enkele jaren incidenteel is toegekend: 0,5 vte, ad € 52.000. We verzoeken dit met in het achterhoofd de hard gestegen hulpvraag (meer kinderen, meer trajecten) voor een jaar voort te zetten. Hiermee kan het huidige niveau van dienstverlening, los van de incidentele toename vanwege corona, worden voortgezet. Een structureel beeld van wat er is benodigd op jeugdhulp verwachten wij voor de zomer 2022 te kunnen geven.
Vanwege corona is er een tijdelijke stijging te zien in het aantal aanvragen jeugdhulp. Deze exponentiële groei is niet meer op te vangen binnen de bedrijfsvoering. Het aantal jeugdigen in jeugdhulp (t.o.v. totaal aantal jeugdigen) stijgt van 837 (12%) in 2020 naar 884 (13%) in 2021. Er zijn meer jeugdigen per gezin met jeugdhulp en meer trajecten jeugdhulp per jeugdige. Het aantal jeugdigen in jeugdhulp is minder hard gestegen dan het aantal trajecten per jeugdige. Zowel de stijging in het aantal jeugdigen met jeugdhulp, een stijging van het aantal gezinnen in jeugdhulp als de stijging van het aantal trajecten jeugdhulp per jeugdige betekenen meer werk voor zowel jeugdhulpverleners als administratieve ondersteuning. Met name door een stijging van het aantal verwijzingen door JHV en door huisartsen (administratieve handelingen hiervoor en in sommige casuïstiek inhoudelijk sparren). Onze inschatting is dat hiervoor in 2022 0,67 vte extra jeugdhulpverlening en 0,5 vte extra administratieve ondersteuning nodig is om de wachttijd niet op te laten lopen van enkele weken tot enkele maanden.
Schoolmaatschappelijk werk Voortgezet Onderwijs (neutraal € 12.000 structureel)
Het schoolmaatschappelijk werk verleent lichte, laagdrempelige hulp aan jongeren in het voortgezet onderwijs. In 2017 is in het bestuurlijk overleg Regionaal Educatief Agenda (REA) van de Amstelland gemeenten, besloten tot een verdubbeling van het schoolmaatschappelijk werk in het voortgezet onderwijs met ingang van schooljaar 2017-2018. Het schoolmaatschappelijk werk wordt voor de helft betaald door het Samenwerkingsverband VO en voor de andere helft door de gemeenten, verdeeld op basis van inwoneraantal.
Sinds 2018 is de begroting hierop niet aangepast. Op de begroting staat een bedrag van € 27.500. De werkelijke kosten sinds de verdubbeling van het schoolmaatschappelijk werk bedragen voor Aalsmeer € 39.000. De meerkosten van € 12.000 kunnen worden gedekt binnen het product door af te romen op de subsidie N201. Gro-up Buurtwerk heeft een aantal activiteiten overgenomen, waardoor de subsidie voor N201 lager kan worden.
Amstelveen verleent de subsidie schoolmaatschappelijk werk vo en brengt het bedrag naar rato van aantal inwoners in rekening bij de deelnemende gemeenten. Dit staat in Aalsmeer op de limitatieve lijst. Het bedrag hierop moet worden verhoogd met € 12.000.
Bestaand beleid
Onafhankelijke cliëntondersteuning (nadeel lasten € 25.000 structureel)
De (wettelijk verplichte) onafhankelijke cliëntondersteuning geniet steeds meer naamsbekendheid wat tot structureel hogere uitgaven zal leiden. In 2018 maakten nog 40 inwoners gebruik van cliëntondersteuning. In 2021 is dit aantal ruim verdubbeld. De structurele stijging van het gebruik van de cliëntondersteuning heeft verder te maken met een complexere maatschappelijke en verdere juridisering van de samenleving. Het budget voor onafhankelijke cliëntondersteuning moet hierdoor structureel verhoogd worden.
Maatwerkdienstverlening 18+ (€ 818.000 nadelig)
Nieuw beleid
Algemeen toegankelijke schuldhulpverlening (nadeel lasten € 10.000 in 2022 en € 43.000 vanaf 2023 structureel)
In 2022 is incidenteel budget beschikbaar gesteld voor Humanitas vanuit het transformatiebudget Sociaal Domein. De dienstverlening van Humanitas is geëvalueerd. De hulp aan jongeren (get a grip), ondernemers en reguliere inwoners via thuisadministratie en de financiële cafés willen we de komende jaren structureel continueren.
Schuldhulpverlening - vroeg er op af (nadeel lasten € 21.500 structureel)
De gemeente is per 1 januari 2021 verplicht om een aanbod te doen aan alle inwoners die door woningbouwverenigingen, water- en energieleveranciers en zorgverzekeraars met een achterstand worden gemeld bij de gemeente. De gegevensuitwisseling tussen schuldeiser en gemeente moet worden gefaciliteerd en de meldingen moeten worden opgevolgd. Voor de jaren 2020 en 2021 is incidenteel budget toegekend ter dekking van de formatieve lasten (0,27 vte). Voor het jaar 2022 en verder is er formatie noodzakelijk om de wettelijke taak en de werkwijze zoals omschreven in het beleidsplan schuldhulpverlening te continueren.
Wmo inzet voor ouders in IHV 13 weken (nadeel lasten € 39.000 structureel)
In de Jeugdagenda is vastgelegd dat we de veiligheid en ontwikkeling van kinderen in multiprobleemgezinnen willen verbeteren. Hiervoor is een werkwijze ontwikkeld, IHV 13 weken. Er worden gezinnen begeleid waarbij:
1. de kindonveiligheid het gevolg is van ouderproblematiek;
2. waarbij de inschatting is dat de kindveiligheid verbetert als de psychische problematiek van de
ouders vermindert.
Er wordt een integrale gezinsaanpak ingezet waarbij zowel ouders als kinderen snel passende hulp krijgen. Het doel is dat de kindveiligheid verbetert en gedwongen, dure jeugdhulp- en jeugdbeschermingstrajecten worden voorkomen.
IHV 13 weken is een vervanging van het drangtraject bij gecertificeerde instellingen. De werkwijze maakt deel uit van het landelijke programma “Geweld hoort nergens thuis”. Uit onze monitoring en duiding door ketenpartners blijkt dat de werkwijze effectiever is omdat:
• Het merendeel van de geïncludeerde gezinnen geen traject meer nodig heeft bij de jeugdbescherming na de inzet van IHV 13 weken omdat de veiligheidssituatie overtuigend is verbeterd.
• Door de snelle en op elkaar afgestemde hulp aan ouders en kinderen worden er doorbraken bereikt die we eerder niet realiseerden.
• De betrokken externe zorgverleners zijn erg tevreden over de werkwijze. Door de de-escalatie in gezinnen verlopen hulpverlenings- en behandeltrajecten succesvoller.
• Nu de hulp beter wordt georganiseerd voelen gezinnen zich meer gesteund en zien ook zij meer resultaat.
De hulp aan ouders valt onder de Wmo (art 1.11 Wmo bemoeizorg). In de opstartfase is de hulp aan ouders gefinancierd uit middelen voor de Jeugdwet om snel ervaring op te doen met de nieuwe werkwijze. Nu de werkwijze wordt gecontinueerd brengen we de uitgaven en budgetten voor de hulp aan ouders in IHV 13 weken onder bij de Wmo, zoals vereist in het Besluit begroting en verantwoording (BBV).
In het budget voor de Wmo is echter geen ruimte om deze noodzakelijke hulp aan ouders te financieren. Daarom is voor deze werkwijze een uitbreiding van het Wmo budget noodzakelijk.
Onvermijdelijk/onuitstelbaar
Begeleiding en dagbesteding Wmo (nadeel lasten € 200.000 structureel)
Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning voorzien wij in begeleiding en dagbesteding voor inwoners waarbij het noodzakelijk is deze zorg te ontvangen. Vanwege een toename in het aantal begeleidingsaanvragen (zowel individuele begeleiding als dagbesteding) is er net als afgelopen jaren ook op het onderdeel begeleiding een bijraming noodzakelijk.
In 2017 maakten er nog 253 inwoners gebruik van begeleiding. In 2018 waren dit er 260. In 2019 in totaal 287, in 2020 340 en eind 2021 maakte 391 inwoners gebruik van deze ondersteuning. Wij verwachten dat dit een structureel karakter zal hebben. We zien dat onder andere de psychische problematiek onder jongeren is toegenomen gedurende Corona. Mogelijk neemt dit af nu de Corona-crisis op zijn retour lijkt te zijn.
Hulp bij het huishouden (nadeel lasten € 350.000 structureel)
Op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning voorzien wij in hulp bij het huishouden. Voor het jaar 2022 en verder moeten we € 350.000 bijramen vanwege een toename in zowel de kosten voor hulp bij het huishouden als het aantal inwoners dat gebruik maakt van hulp bij het huishouden. In 2018 maakten er 554 inwoners gebruik van hulp bij het huishouden. In 2019 waren dit er 649. In 2020 in totaal 678 en in 2021 maakten 724 unieke inwoners gebruik van hulp bij het huishouden. Wij verwachten dat de groei een structureel karakter zal hebben. Enerzijds zijn de tarieven voor hulp bij het huishouden gestegen. Anderzijds maken er meer inwoners gebruik van hulp bij het huishouden vanwege de aanzuigende werking die het abonnementstarief heeft op het gebruik. In het Regeerakkoord is aangegeven dat mogelijk het abonnementstarief wordt gewijzigd. Hetgeen naar verwachting zal leiden tot een afname van de inzet van hulp bij het huishouden omdat hulp bij het huishouden mogelijk inkomens en vermogensafhankelijk gaat worden. Het aantal uren dat wordt afgegeven vanuit de Wmo ligt vast in een protocol met gerichte minuten per taak. Dit is moeilijk beïnvloedbaar daar alleen wordt afgegeven wat nodig is. Verder zijn de kosten gestegen doordat recent de hulp bij het huishouden is aanbesteed waardoor de tarieven zijn gestegen (mede als gevolg van de AmVB reële kostprijs hulp bij het huishouden).
Bestaand beleid
Humanitas evaluatie en voortzetting (nadeel lasten € 32.000 incidenteel)
Op 7 december heeft het College ingestemd met het collegeadvies Evaluatie Humanitas en voortzetting subsidie. Voor het jaar 2022 is ingestemd met de voortzetting van de subsidie (€ 32.000) voor Humanitas ten behoeve van de thuisadministratie en ondersteuning aan ondernemers.
Financieel besluit maatschappelijke ondersteuning en indexering tarieven (nadeel lasten € 130.000 structureel)
Op 21 december heeft het College ingestemd met het collegeadvies Financieel besluit maatschappelijke ondersteuning en indexering tarieven. Vanaf het jaar 2022 zijn de tarieven voor Hulp Bij Huishouden, begeleiding en dagbesteding geïndexeerd conform de OVA-index mede als gevolg van de motie Tweede Kamer Hijink/Bikker en conform oproep van de VNG. Tevens zijn de tarieven voor de lopende persoonsgebonden budgetten geïndexeerd.
Reeds genomen raadsbesluiten
2e Bestuursrapportage 2021 (raadsbesluit 2 december 2021) (nadeel lasten € 35.000 structureel)
Macrovolume sociaal domein van stelpost taakmutaties Gemeentefonds.
Inkomensregelingen (€ 42.000 nadelig)
Reeds genomen raadsbesluiten
2e Bestuursrapportage 2021 (raadsbesluit 2 december 2021) (nadeel lasten € 42.000)
- Bijstelling BUIG: € 138.000 neutraal structureel
- Budgetoverheveling Zwemlessen voor ouderen: eenmalig € 33.000 nadelig
- Diverse begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000: structureel € 9.000 nadelig
Maatwerkdienstverlening 18- (€ 2.050.000 nadelig)
Onvermijdelijk/onuitstelbaar
Jeugdhulp (nadeel lasten € 1.897.000 structureel)
Om te komen tot een claim voor jeugdhulp voor 2022 en verder zijn voor ongeveer 10 (autonome) ontwikkelingen een gunstig, ongunstig en realistisch scenario gemaakt. Het gaat om:
1. Effect wijziging woonplaatsbeginsel
2. Ontwikkeling volume (lengte, zwaarte, aantallen)
a. Groei cliënten aantallen
b. Ontwikkeling van de gemiddelde lengte van de zorg
c. Ontwikkeling van de gemiddelde zorgzwaarte
3. Indexatie
4. Incidenteel toegekende budgetten (voor structurele zorg)
5. Effect als gevolg van aanbesteding/ nieuwe tarieven
6. Uitlichting enkele bijzondere cliënten
7. Werkwijzen en projecten (o.a. IHV/ POH/ Vroegsignalering)
8. Jaarrekening 2021 werkelijke lasten lager dan totale begroting
9. Incidenteel corona-effect 2020, 2021
10. Effecten kostenbesparende maatregelen
De bandbreedte van de scenario’s is nog groot door diverse onzekerheden. Grote onzekerheden hierin zijn: definitieve jaarrekening 2021, effect woonplaatsbeginsel en hoe lang het corona-effect meerjarig doorwerkt.
Eind maart sluit de landelijke transporttool voor de verblijfscliënten. Dat bedrag nemen we als uitgangspunt. Cliënten die na deze datum nog worden overgedragen uit andere gemeenten worden meegenomen in de reguliere monitoring tijdens het jaar. De jaarrekening 2021 is rond medio april definitief.
Voorlopige prognose 2022
Voorlopige conclusie: voor 2022 hebben we een begroting van 6.056.100. Met de huidige verwachting en alle onzekerheden komen we uit op een jaarprognose voor 2022 van 8,2 miljoen. Dat is een aanmelding (bovenop de begroting) van ongeveer 2,1 miljoen. Als alles tegen zit: dan is de aanmelding >3 miljoen voor 2022. Als alles mee zit is er zelfs een overschot voor 2022.
Voorlopige prognose 2023
Er is ook gekeken naar de verwachting ten aanzien van de ontwikkelingen meerjarig vanaf 2023. Wanneer al deze ontwikkelingen tegen elkaar worden afgezet leidt dat tot een daling van de prognose in 2023. Er zijn in ieder geval twee belangrijke ontwikkelingen die hierin een rol spelen voor 2023 en verder.
De eerste ontwikkeling is die van het volume overall: de optelsom van de ontwikkeling van de aantallen, de lengte en zwaarte van de trajecten. Per indicator en per zorgcategorie kan de ontwikkeling verschillen. Hierbinnen spelen specifieke hele dure cliënten een aparte rol vanwege de grote impact die ze financieel kunnen hebben.
De tweede ontwikkeling gaat ook over de ontwikkeling van het volume, maar dan met als specifieke reden corona. Er is in 2020 en zeker in 2021 een forste stijging te zien in de uitgaven. Er is reden om aan te nemen dat een deel van deze kosten weer wegvallen omdat de (lichte) hulpvragen aflopen. Een aanname hierbij is dat de verborgen problematiek niet dusdanig omvangrijk is dat deze de daling opheft.
Prognose meerjarig na 2023
Een denkbaar scenario is dat de volumeontwikkeling (stijging?!) en daling door wegvallen corona-effect elkaar (op zijn minst) in evenwicht houden. Daarmee zou de begroting vanaf 2024 stabiel rond de 7,9 miljoen blijven. Het doorontwikkelen van het stelsel en interventies gericht op kostenbeheersing kunnen die ontwikkeling versterken.
Praktijkondersteuner GGZ (POHGGZ) (nadeel lasten € 45.000 in 2022 en € 80.000 vanaf 2023 structureel)
Huisartsen zijn een wettelijk verwijzer naar de specialistische jeugdhulp. Qua aantallen (ongeveer de helft) en kosten (ongeveer een derde) van de verwijzingen een erg belangrijke verwijzer. De afgelopen jaren zijn de aantallen en kosten van de verwijzingen via huisartsen flink gestegen. Extra versterkt door de Corona-crisis. Een POH GGZ jeugd ondersteunt de huisarts bij de verwijzingen. Lichte vragen kunnen door de POH zelf worden opgepakt. Daarmee worden direct verwijzingen voorkomen. De POH kan verder zorgen voor meer passende verwijzingen waardoor de hulp mogelijk beter en korter kan. Ook wordt de zorg aan gezinnen en de samenwerking met de huisartsen verbeterd.
De inzet van de POH GGZ Jeugd is op basis van landelijke adviezen en lokale ervaringen een bewezen (kosteneffectieve) interventie. De afgelopen jaren is de pilot uit het transformatiebudget jeugd gefinancierd. Deze financiering loopt deels nog in 2022 en stopt in 2023. In Aalsmeer is in 2021 gestart met de POH. Gezien het succes wordt de inzet van de POH licht uitgebreid.
Reeds genomen raadsbesluiten
2e Bestuursrapportage 2021 (raadsbesluit 2 december 2021) (nadeel lasten € 108.000 structureel)
Voogdij 18+ van stelpost taakmutaties Gemeentefonds.
Geëscaleerde zorg 18- (€ 175.000 nadelig)
Onvermijdelijk/onuitstelbaar
Geëscaleerde zorg 18- (nadeel lasten € 175.000 structureel)
De verschillende gecertificeerde instellingen (GI) voeren de jeugdbescherming uit in situaties waarbij de veiligheid van kinderen in het geding is. Het kan gaan om vrijwillige of (door de rechter) gedwongen jeugdbescherming. Het gaat hier om de kosten die worden gemaakt voor de regie in de gezinnen, niet om de verwijzingen naar specialistische jeugdhulp door de GI (die onder de jeugdhulp vallen).
Door indexatie, een tariefstijging en met name door het wegvallen van incidenteel toegekend budget volgt er een claim op dit taakveld. Vanaf 2022 valt € 220.000 weg aan incidenteel toegekende budgetten voor structurele zorg. De tariefstijging heeft te maken met een verlaging van de werkdruk en caseload voor de jeugdbeschermers die werken met de zwaarste problematiek in de keten. Het vinden en behouden van personeel is een enorme uitdaging in deze sector.
De afgelopen jaren lukt het om het aantal gezinnen in jeugdbescherming iets te laten dalen. Mede ook door de inzet van de gemeentelijke werkwijze Intensieve Hulp in Vrijwillig Traject (IHV13w) waarbij de vrijwillige jeugdbescherming waar mogelijk wordt voorkomen en wordt gezocht naar een duurzame oplossing voor jeugd- en volwassenproblematiek. Door de indexatie en tariefstijging wordt een deel hiervan teniet gedaan.
Samenkracht en burgerparticipatie (€ 66.000 nadelig)
Onvermijdelijk/onuitstelbaar
Inburgering – onderwijsroute (€ 27.500 neutraal)
Een aanvullende specifieke uitkering (SPUK) voor het financieren van de onderwijsroute onder de Wet inburgering is door het Rijk nader uitgewerkt. Zo is bepaald dat de middelen die via een voorlopig voorschot bekend worden gemaakt, besteed mogen worden aan de inkoop van de onderwijsroute én aan voorzieningen voor de doelgroep totdat zij kunnen instromen in de onderwijsroute. Omdat de aanvullende middelen uitsluitend gericht zijn op de onderwijsroute en er geen vast bedrag beschikbaar wordt gesteld per inburgeraar (in tegenstelling tot de €10.000 in de reguliere SPUK), is een aparte SPUK opgesteld. Gemeenten ontvangen een voorschot van het Rijk. Afrekening vindt plaats op basis van SPUK regeling en op basis van daadwerkelijk aantal inwoners die de onderwijsroute volgt.
Bestaand beleid
Diverse begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000 (nadeel lasten € 5.000)
Reeds genomen raadsbesluiten
2e Bestuursrapportage 2021 (raadsbesluit 2 december 2021) (nadeel € 86.000)
- SPUK inkoopbudget inburgering: structureel € 39.000 voordelig
- Uitvoeringskosten en ondersteuning inkoop voor de ondertussengroep: structureel € 125.000 nadelig
Vernieuwing ambtelijke samenwerking Aalsmeer-Amstelveen (raadsbesluit 9 december 2021) (voordeel lasten € 25.000 structureel)
Verlaging dienstverleningsbijdrage als gevolg van overheveling van 0,58 vte beleidsmedewerker naar Aalsmeer.